بررسی اثرات سد مخزنی کرخه بر الگوی رسوب پایین‏دست

سد کرخه به عنوان تنها سد مخزنی در مسیر رودخانه کرخه از اهمیت ویژه‏ای برخودار است. این سد که اکنون ده سال از بهره‏برداری از آن می‏گذرد با شرایطی بهره برداری می‏شود که با شرایط پیش‏بینی شده اولیه تفاوت فراوان دارد. شرایط واقعی بهره‏برداری این امکان را فراهم می‏کند که اثر مخزن بر شرایط رودخانه در پایین‏دست در شرایط نسبتاً واقعی‏تری مورد بررسی قرار گیرد. بررسی وضعیت رودخانه با شرایط نسبتاٌ واقعی می‏تواند شمایی صحیح از وضعیت آینده رودخانه را در اختیار قرار دهد و لذا فعالیت‏های عمرانی و توسعه‏ای در مسیر رودخانه با نگاهی مهندسی تحت کنترل خواهد بود. در این تحقیق بررسی‏ها با بکارگیری مدل gstars3 انجام شده است. مدل کامپیوتری gstars3، مدل تعمیم یافته لوله‏ی جریان برای شبیه‏‏سازی رودخانه‏های آبرفتی است که توسط گروه هیدرولیک رودخانه و رسوب‏گذاری مرکز خدمات فنیusbr ، تهیه شده است. این مدل قادر به روندیابی آب و رسوب در مسائل پیچیده رودخانه می‏باشد. بطور کلی این مدل دارای چهار بخش اصلی است که بخش اول کاربرد معادلات انرژی و مومنتم و استفاده از روش گام به گام استاندارد برای محاسبات پروفیل سطح آب است. بخش دوم بر اساس روابط متعدد رسوبی و مفهوم تیوب‏های جریان، روندیابی رسوب صورت می‏گیرد. بخش سوم کاربرد تئوری حداقل انرژی مصرفی جریان برای پیش‏بینی تغییرات عرضی مجرا می‏باشد و بخش چهارم پایداری دیواره مجرا بر اساس زاویه ایستایی مواد دیواره مورد بررسی قرار می‏گیرد. طول بازه‏ی مطالعاتی در حدود 200 کیلومتر در حد فاصل ایستگاه‏های پای‏پل تا حمیدیه در رودخانه کرخه می‏باشد. در این بازه از مقطع عبدالخان در سال‏های 84-83 و 86-85 برای تعیین بهترین معادله رسوب استفاده گردید. در نهایت اجرای مدل بعد از واسنجی نشان می‏دهد که روابط ایکرز-وایت و لارسن-مادن نسبت به بقیه روابط، برآورد بهتری را ارائه می‏دهد و از اطلاعات هیدرولیکی موجود در سال‏های 77 تا 88 (بازه‏ی زمانی 12 ساله) استفاده شده است. استفاده از این دو رابطه تغییرات الگوی رسوب و مورفولوژیک پایین‏دست سد مخزنی کرخه از جمله تغییرات عرضی و طولی، تغییرات شیب بستر و تغییرات دانه‏بندی کف بستر آبراهه با اجرای 10 ساله مورد بررسی قرار گرفته است.